“Yurt”, Sundance’tan Antalya’ya, Hamburg ve Paris’ten geçerek ulaşan ön üretim evresinde, birçok kurum ve fonların takviyesini alan, çok uluslu, bağımsız bir ortak imal.
Son on yıl içinde, kısa sinemaları “Dedeler En Düzgününü Bilir”(2012), “Basur” (2015) ve “Ayakkabı” (2018) ile beğeni toplayan, mükafatlar kazanan Irmak Tuna, bu birinci uzun sinemasıyla, has bir yaratıcı direktör için gerekli olan eğitime, bilince ve donanıma sahip, yetenekli bir genç sinema sanatkarının daha ortamıza katıldığını muştuluyor…
AKICI SİNEMA DİLİ
“Yurt”u buradaki birinci gösteriminde, kısa bir müddet evvel izledim. Irmak Tuna ile şimdi karşılaşmadım. Sinemanın çıkış noktasını, hazırlık hikayesini falan da bilmiyorum.
1990’ların ikinci yarısında, bir Trakya kentinde, gündüzleri laik özel kolejde tahsil gören, geceleri de babasının zorlamasıyla, din eğitimi veren bir tarikat yurdunda kalan lise öğrencisi Ahmet’in yaşadığı çelişkiler, içine düştüğü açmazlar, birlikteliğini çözümlemekte zorlandığı zıtlıklar, anlamsız baskı ve yasaklar, öylesine doğal ve akıcı bir sinema lisanıyla anlatılıyor ki, sinemanın ne derece özyaşamsal olduğu sorusu kaçınılmaz oluyor.
Ancak bu soruya verilecek cevabının hiç kıymeti yok. Zira “Yurt” buram buram yaşanmışlık kokuyor.
Nehir Tuna, Ahmet karakterine, içinde bocaladıkları çelişkiler yumağında ayakları birbirine dolanan onlarca gencin yakından tanıdığı problemleri yüklemiş, caresizliklerini dürüstçe sergilemiş…
Didaktizme ise hiç yüz vermemiş. Yaklaşık 25 yıl evvel yaşananları çözümlemeye yeltenmeden 14 yaşındaki bir öğrencinin gözlerinden samimiyetle yansıtmış.
Küçük göndermelerle, ulusal eğitim konusundaki çelişkilerimizin 1980’lerden bu yana süregeldiğini; laikliği savunanların da baskıcı ve anlayışsız olabilecekleri üzere, dinî pahalara sahip çıkanlar ortasında da son derece çıkarcı ve arka niyetli insanların bulunabileceğini hatırlatmış…
Konunun temelindeki nedenler ortasında, toplumsal sınıf farklılıklarının ve gelir dağılımındaki derin adaletsizliğin de bulunduğunu, yavaşça vurgulamayı da unutmadan…
Türkiye’nin geleceği için giderek daha büyük tehlikeler oluşturan bu şizofrenik durumun, kontrastların ve ikilemlerin altını, bazen gereğinden fazla çizmekten de kendini alamayarak…
Bugün 21 ve 23 yaşında olan iki genç oyuncunun (Doğa Karakaş ile Can Bartu Aslan) doğal yorumlarıyla inandırıcılığı ve etkileyiciliği daha da artan “Yurt”un, direktör tarafından kaleme alınan senaryosunda, o yaşların kaçınılmaz cinsel dürtüleri de göz arkası edilmiyor. Varlıklı bir aileden gelen Ahmet ile, fakir ve kimsesiz yurt arkadaşı ortasındaki yakınlığın ve dayanışmanın eşcinsel boyutu, küçük fırça vuruşlarıyla sergileniyor.
İRONİ…
Konunun ironik bir yanı da var. Ilımlısından köktencisine, kadın/erkek bağlantılarının doğallığından korkan, ellerinden gelse ortaçağda revaçta olan bekaret kemerlerini yeni moda iç çamaşırlarına uyarlamayı bile düşünecek kadar bayan düşmanı, kıskanç ve baskıcı zihniyetin, bir noktada eşcinselliği teşvik ettiğinin bile farkında olmaları!
Yurtlarda, sınıflarda, havuzlarda, giderek toplu taşıma araçlarında bile bayan bayana ya da erkek erkeğe olunursa…
Doğal olanı engellerseniz “doğa dışı” olan gelişir, diye özetlenen tabiat kanununu kimse öğretmemiş mi bu arkadaşlara?