Önceki Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin kur artışını önlemek için hayata geçirdiği Kur Muhafazalı Mevduatta (KKM), ekonomistlerin ikazları gerçek oluyor. Yeni iktisat idaresi artan yükten kaçış için bankalara “KKM’yi eritin” iletisi verdi. Mevduat sahibini ikna etmenin yolunun kısıtlama değil faiz artışı olduğunu söyleyen ekonomistlere nazaran ise orta vadede KKM’nin yükü, “kur, enflasyon artışı ve vergilerle” yurttaşa kalacak.
Döviz, altın ve TL üzere birikimleri olan mevduat sahiperine vade bitimindeki kur farkını garantileyen KKM’nin toplam büyüklüğü 11 Ağustos haftası prestijiyle 3.35 trilyon TL’ye ulaştı. Dolar cinsinden büyüklük ise 124.3 milyar dolar oldu. KKM’nin bütçeye bilinen maliyeti 250 milyar TL’yi aştı, temmuz ve ağustosta dövizdeki hareketle sıçrayarak 411 milyar TL’yi aşması bekleniyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in liderliğindeki yeni iktisat idaresi KKM’yi eritmek için birinci adımı attı. Merkez Bankası, yayımladığı düzenlemeyle bankalara vadesi gelen KKM hesaplarını TL mevduata dönüştürme gayesi getirdi. Bu husustaki kriterleri tutturamayan bankalar ek menkul değer tesisine mecbur olacak. TCMB birebir vakitte döviz ve değerli maden mevduatına uygulanan zarurî karşılık oranlarını artırdı.
(Şenol Babuşcu)
‘BANKALAR SİYASET ARACI OLDU’
Eski Ziraat Bankası Genel Müdür Yardımcısı Şenol Babuşcu, “Bankalara KKM yapın baskısı 1.5 yıl sonra tam bilakis döndü. Bankaları siyaset aracı olarak kullanıyorlar, bankacılar ne yapacağını şaşırdı” dedi. Banka müşterilerinin bu atılımlara inanmayacağını da belirten Babuşcu, “Altına yatırım yapanlar altından, dövize yapanlar dövizden vazgeçmez. 20 yılda 50 sefer altın bozun daveti yapıldı lakin getiren oldu mu hiç?” dedi.
Eski Türkbank Genel Müdürü Abdullah Akbulak, şunları kaydetti: “KKM’nin bütçeye yükünün karşılanamaz boyutlara ulaşılmasından korkuldu. Artık KKM’den kaçmaya çalışıyorlar. Lakin siz bankaların eline müşterisini mutlu edecek enstrüman vermezseniz banka müşterisini nasıl ikna edecek?”
(Hakan Kara)
Gelişmeleri toplumsal medyadan yorumlayan Prof. Dr. Hakan Kara, “Merkez KKM’yi eritirken mevduat faizinin de artmasını sağlayacak. Alışılmış bu karmaşık işlere girmeden resmi faiz de artırılabilirdi lakin muhakkak ki oradaki ısrar sürüyor” dedi.
(Veysel Ulusoy)
‘ENFLASYON ARTACAK’
Prof. Dr. Veysel Ulusoy ise maliye ve para siyasetinin ekonomik planlama ile birlikte uygulanması gerektiğini lisana getirerek, şunları söyledi:
“Bozulan makro istikrarları KKM üzere ‘enstrümanlar’ ile ayarlamaya çalışırsan toplumsal maliyet artar. KKM’yi eritmeye çalışırsan da benzeri maliyetler döviz kuru artışı, banka kârlılıklarında düşüş, ek vergiler ortaya çıkar. Orta vadede kaçınılmaz sonuç budur.”