Haber sitelerinin ya da bir öbür deyişle ‘haber paylaşan sitelerin’ yaydığı yanlış bilgilere bir yenisi daha eklendi. Dün toplumsal medyada ‘Ekim ayında telefon kayıt fiyatı 30 bin TL, en yüksek MTV 126 bin TL, pasaport harcı 8 bin 167 TL olacak’ savları haberleştirilmeye başlandı.
HABER YANLIŞ ANLAŞILDI
Özellikle X’de etkileşim almak için teyit edilmeden yanlış anlaşılan bu haber bir anda gerçekmiş üzere yayılmaya başladı. Fakat haberin kaynağı olarak gösterilen “Yeni Yılda Telefon Kayıt Fiyatı 30 bin TL, En yüksek MTV 126 bin TL, Pasaport Harcı 8 bin 167 TL…” başlıklı Halk TV’de yayımlanan Bora Erdin imzalı haber bu türlü bir bilgi içermiyor.
Burada öncelikle karşımıza Yine Değerleme Oranı çıkıyor. Kelam konusu haberde ekim ayında ortaya çıkacak olan YDO için varsayımlarda bulunuyor. Bu halde giderse de örneğin yurt dışından alınan telefonların kayıt fiyatının 30 bin TL’ye çıkacağını hatta geçeceğini söylüyor. Lakin bu resmi olarak gerçekleşecek bir artırım değil bilakis, burada enflasyona vurgu yapılıyor.
Yazının ilgili kısmı şu formda:
”2023 yılında yurtdışından getirilen telefonlar için IMEI kayıt fiyatı yüzde 123 artışla 2 bin 732 TL’den 6 bin 91 TL’ye çıkarılmıştı. Bu fiyat 7 Temmuz 2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı kararıyla birlikte 20 bin TL’ye yükseltildi. YDO ile hesaplanan bu bedel önümüzdeki yıl en az 30 bin TL olacak. Gürcistan’da bugün iPhone 14 Pro Max 256GB modelinin aktüel TL fiyatı 71 bin 200 TL civarında. Yeni yılda eklenecek 30 bin TL ile 101 bin TL’nin üzerine mal olacak.”
YDO kısaca 2023 yılındaki 1000 TL’nin 2024 yılında kaç TL’ye denk geleceğini ilgilendiren bir durum. Bu ise gerçek enflasyonu gösteren bir şey. Haberde telefon kayıt fiyatı ve pasaport harcından örnek vererek kıyaslama yapılmış lakin haber siteleri bunu resmi açıklanmış bir artırım ya da güncellenen yeni fiyatlar olarak verdi ve yanlış bilginin yayılmasına neden oldu.
YDO hesaplanırken bakılan şey Yurt içi Üretici Fiyatları Genel Endeksi. Bir evvelki yıl ile yapılan bir kıyaslama sonucuyla da en nihayetinde artırım olarak karşımıza çıkıyor. Haberde de eylül ve ekim ayı sıfır kabul edilere hesaplama yapılıyor ve yine değerleme oranının yüzde 50 olacağını bu yüzden de yüzde 50 oranında artırım geleceği söyleniyor. Lakin bu bir hesaplama ve kestirim.
Öte yandan bu 2023 yılında değil, bu biçimde giderse 2024 yılında olacak lakin haber siteleri ve toplumsal medyadaki haber sayfaları bunu ekim ayında gelecek bir artırım üzere verdiler. Meğer YDO 2024 yılının ocak ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından uygulanacak.
Güncel olarak IMEI fiyatı ise en son kararla bir arada 20 bin TL’ye çıkmıştı.